در افق اندیشه قرآنی و تفكر امام علی(ع) و شیوههای تربیتی
ائمهمعصومین علیهمالسلام،
«جهلشناسی و جهلزدایی»، «انحرافشناسی وانحرافزدایی»،
آسیبشناسی و آسیبدرمانی یا درك
دردها و راه درمانها باهم عجیناند و مهم مبارزه با «جهل» و انحراف و آفت و
بیماری و درد است نهمبارزه با
جاهل و منحرف و بیمار. لذا ائمه: ریشهها و علل بیماریها وانحرافات
پرداخته كه ما در این فراز به
نمونههایی از علل و ریشههای انحرافو انحطاط از منظر امام علی(ع)
اشارهای اجمالی مینمائیم:
1. جهل و ناآگاهی نوجوان و جوان
«نادانی جوانان پذیرفته شدنی و علم و دانش آنها كم است». یعنی
اگرنادانسته كاری انجام دادند عفو
نمایید كه علم آنها نیز بسیار قلیل است.
۲. لذّتگرایی و تمایلپرستی
«هواپرستی و شهوترانی دشمن عقل و خرد است».
۳ .عشق و حبّ افراطی
«و هر كس به چیزی عاشق گردد چشمش را كور و دلش را بیمارنماید». به
گونهای كه عیب و زشتی را
نمیبیند.
۴. تقلید از فاسدان و منحرفان و منافقان.
۵. آزادیطلبی افراطی
«ای مالك! هواها و خواهشهای نفسانی خویش را تحت تملك خوددرآور و بر
آنها مالك باش و نفس
خویش را از آنچه حلال نیست بخیلگردان». یعنی نسبت به حرامها بخل
داشته باش و انجام نده.
۶. عصبانیت و خشم كنترل نشده
«خشم و غضب تعدیل ناشده و بیجا خود شعبه و مرحلهای از
دیوانگیاست».
۷. استكبار و برتری جویی
«و انكار كردند نبوت موسی'(ع) را در حالی كه یقین به درستی آنداشتند در
اثر ظلم و بلند خواهی و
استكبارمنشی چنین نمودند»
۸. تفوقطلبی و تكاثرگرایی
۹. خودخواهی و غرور
«دشمنترین دشمن تو هواهای نفسانی و خودخواهیهای تو است».
۱۰. عدم شرائط مناسب خانوادگی و تربیتی
«هر كس بر فطرت توحیدی و الهی متولد میشود و تنها در اثر
تربیتخانوادگی و زمینههای دیگر یهودی یا زرتشتی میشود».